Pazarlama Anlayışları

Pazarlama, hem işletme hedeflerini yerine getirmek hem de tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile bir değer yaratmak faaliyetleridir. Arz, talep, müşterinin ihtiyaçları vb gibi değişen koşullar dolayısıyla pazarlama anlayışları da zamanla değişim göstermiştir. 

1. Üretim Anlayışı

1900 başları-1930 yılları arasında hakim olan üretim anlayışı kitle üretimine dayanmaktadır. Yüksek adetlerde üretim ile maliyet avantajı sağlanması çerçevesinde ortaya çıkmıştır. Bu anlayışın en büyük örneği olarak Henry Ford'un Model T otomobili ile ilgili “İstediğiniz renk araba alabilirsiniz, siyah olmak şartıyla" ifadesi gösterilmektedir. Tüketiciler, pazarla olan ürünü almak durumunda olduğundan, alternatif marka ve model seçeneği bulunmadığından "ne üretirsem onu satarım" düşüncesinde pazarlama faaliyetleri sürdürülmekteydi. İşletmeler açısından talebi karşılayabilmek için seri üretim önem arz ediyordu.

2. Ürün Anlayışı

Rekabetin oluşması ile birlikte ürün kalitesi önem kazanmaya başladı. Ürün kalitesi talep edilen bir unsur haline geldi. En yüksek kaliteli ürün en tercih edilen anlamına geldi. Dolayısıyla işletmeler ürünü sürekli olarak iyileştirmek ve geliştirmek konusuna odaklandı. Ürün anlayışı "kaliteli mal kendi kendini satacak" düşüncesi etrafında kuruludur.

3. Satış Anlayışı

Üretim anlayışında hakim olan "ne üretirsem onu satarım" düşüncesinin yerini satış anlayışıyla birlikte "ne üretirsem onu satarım, yeter ki satmasını bileyim" düşüncesi almıştır. İşletmelerin baskıcı satış teknikleri kullandığı bir anlayış olan satış anlayışı iyi bir pazarlamacı iyi bir satıcıdır mantığındadır. 

4. Modern Pazarlama Anlayışı 

Modern pazarlama anlayışına kadar sürdürülen tüm pazarlama anlayışlarında işletmelerin temelinde üretim ve ürün yer alıyordu. Hem ürün alternatifinin çoğalması, hem de seri üretimin yaygınlaşması ile birlikte işletmelerin odağı müşteri haline geldi. Tüketicilerin ihtiyaçlarını anlamak ve buna uygun değer oluşturmak yönünde çalışmalar yapmaya başlandı. Tüketici memnuniyeti ön plandadır, "müşteri velinimettir" düşüncesinin hakim olduğu söylenebilir. 

5. Bütünsel Pazarlama Anlayışı

Bütünsel pazarlama anlayışı ilişkisel pazarlama, bütünleşik pazarlama, içsel pazarlama ve toplumsal pazarlama anlayışları alt başlıkları ile incelemek doğru olacaktır. 

5.1. İlişkisel Pazarlama

Pazarlama ürün ve kalite ile olduğu kadar ve müşteri ve işletmeleri arasındaki ilişki ile de ilgilenmektedir. Müşteri ile uzun dönemli ilişki kurmak ve müşteri memnuniyeti sağlamak amacı ilişkisel pazarlama anlayışını doğurmuştur. Diğer yandan yeni müşteri kazanımı mevcut müşteriyi elde tutma maliyetinden daha yüksek maliyetlidir. Bu sebeple eldeki müşteri çok daha fazla kıymetli olmaktadır. Diğer taraftan memnuniyet sağlanan bir müşteri çevresine de bu memnuniyetini aktaracaktır. İlişkisel pazarlama kapsamında yalnızca müşteriler ile değil tedarikçiler, dağıtıcılar ile de uzun vadeli ilişki kurup sürdürmek önem arz etmektedir.

5.2. Bütünleşik Pazarlama 

Pazarlama karmasının, yani pazarlamanın 4P'si ve pazarlamanın 4C'si unsurlarının her biri ile bir değer oluşturma anlayışı anlamına gelmektedir. Bu unsurlar ürün, müşteri değeri, fiyat, müşteri maliyeti, tutundurma, iletişim, dağıtım, kolaylık yani ulaşılabilirliktir.

5.3. İçsel Pazarlama

Ürün ve hizmeti satın alan müşteriler kadar işletme içinde çalışan bireylerin de bir müşteri olduğunun anlaşılması ile ortaya çıkan pazarlama anlayışı içsel pazarlamadır. İçsel pazarlama anlayışına göre işletmelerin faaliyetlerini hem iç hem de dış müşterilerin tatminini sağlayacak biçimde organize etmesi gerekmektedir. 

5.4. Toplumsal Pazarlama

Pazarlama anlayışı sürecinde gelinen son nokta toplumsal pazarlama anlayışıdır. İç ve dış müşterilerin yanı sıra çevrenin ve gelecek nesillerin hayat şartlarını iyileştirmeye yönelik çabalardan oluşan pazarlama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi toplumsal pazarlamanın temelini oluşturmaktadır. Kısa vadeli faydadan çok uzun vadeli fayda ve sürdürülebilirlik ön plandadır. Tüketicilerin ihtiyaçları karşılanırken doğrudan ya da dolaylı olarak çevreye ve topluma zarar verilmemelidir.